Forum embriologiczne

Badacze z Kanady są zdania, że nieprawidłowości w liczbie chromosomów u pań, które skończyły 35 lat są następstwem nieprawidłowo działających „maszyn” prowadzących podziały komórkowe. Naukowcy z Montrealu dowiedli, że mikrotubule, których zadaniem jest segregacja chromosomów podczas podziałów komórkowych w oocytach kobiet, które ukończyły 35 lat działają wadliwie – kierują one chromosomy w kilku płaszczyznach, a nie tylko do dwóch kontrolowanych grup. Wcześniejsze badania dały dowód na to, że aneuploidia w starzejących oocytach może być także wynikiem przedwczesnej utraty spójności pomiędzy chromosomami w trakcie podziału komórkowego.

Embriolog nOvum

Powszechny patogen przyzębia (gramujemna bakteria Porphyromonas gingivalis) może skutecznie utrudniać starania o ciążę, alarmują specjaliści z Uniwersytetu Helsińskiego. Naukowcy odkryli, że P. gingivalis jest obecny o wiele częściej w ślinie pacjentek, którym w ciągu 12 miesięcy nie udało się zajść w ciążę w porównaniu z paniami, dla których starania o ciążę były owocne (8,3% vs 2,1%); również poziom przeciwciał IgA i IgG przeciwko bakterii w ślinie i surowicy niepłodnych pacjentek jest znacząco wyższy. Badacze dowiedli, że u pacjentek z chorym przyzębiem szanse na ciążę są statystycznie trzykrotnie niższe; wyniki analiz Finów opublikowano na łamach „Journal of Oral Microbiology”.

Embriolog nOvum

Zbyt intensywny przyrost masy ciała ciężarnej na wczesnym etapie ciąży (przed 24. tygodniem) rzutuje na masę urodzeniową jej dziecka, donoszą naukowych z Pennington Biomedical Research Center w Baton Rouge na łamach „Obesity”. Dowiedli oni, że przyrost masy ciała matki w pierwszych dwóch trymestrach ciąży determinuje wagę z jaką na świat przyjdzie jej dziecko (niezależnie od późniejszych przyrostów masy ciała) – ciężarne, które w ciągu pierwszych kilku tygodni trwania ciąży przytyły więcej niż przewidują to ustalone normy, 2,5-krotnie częściej rodzą noworodki ważące zbyt dużo, co stanowi istotny czynnik rozwoju nadwagi i otyłości w późniejszym ich życiu.

Embriolog nOvum

Badania przeprowadzone przez naukowców z Bostonu dowodzą, że szanse na posiadanie przez mężczyznę dziecka maleją wraz z jego wiekiem. Od dawna wiadomo, że płodność kobiet gwałtownie maleje po 35. roku życia, Amerykanie postanowili sprawdzić jak istotny jest wiek mężczyzny dla skuteczności poczęcia – przeanalizowali wskaźniki urodzeń po IVF-ie w kilku grupach wiekowych: poniżej 30 r.ż., 30-35 lat, 35-40 lat, 40-42 lat, u mężczyzn wyodrębniono dodatkową grupę – ponad 42 lata. Pacjentki w wieku 40-42 lata miały najniższe wskaźniki urodzeń, dodatkowo w tej grupie wiek partnerów nie miał znaczenia dla pomyślności IVF-u, ale dla młodszych kobiet wiek mężczyzny był bardzo istotny w kontekście powodzenia procedury.

Embriolog nOvum

Modelowy dwudniowy zarodek powinien mieć między 2 a 6 blastomerów, optymalnie 4.

Embriolog nOvum

Tak. Istnieją potwierdzone doniesienia naukowe, że istniejący wodniak jajowodu zmniejsza ok. dwukrotnie szanse na ciążę. 

Embriolog nOvum

Sama trombofilia nie stanowi bezwzględnego przeciwwskazania do przystąpienia do zabiegu IVF. Jeśli jest Pani pod opieka lekarza hematologa, należy zasięgnąć jego opinii czy nie widzi przeciwwskazań do terapii, często konieczna jest pisemna opinia lekarza, pod którego stałą opieką jest pacjentka dla lekarza ginekologa z odpowiednimi wskazówkami jakie leki są przeciwwskazane. Zastosowanie odpowiednich dodatkowych leków (przeciwkrzepliwych), a także ścisła współpraca między pacjentką, ginekologiem a hematologiem pozwala na pomyślny rozwój i zakończenie ciąży.

Embriolog nOvum

Należy cierpliwie odczekać do 14 dpt i wykonać oznaczenie hCG, a jego wynik skonsultować z lekarzem. Tylko na podstawie wyniku badania będzie można jednoznacznie orzec czy próba, której się Pani poddała zakończyła się pomyślnie. Powodzenia!

Embriolog nOvum

Kwalifikację do zabiegu zapłodnienia pozaustrojowego prowadzi lekarz z ośrodka leczenia niepłodności; wskazana jest wizyta w takiej placówce. Zazwyczaj stymulację hormonalną do zapłodnienia metodą in vitro przeprowadza się u pacjentek, u których maksymalne stężenie FSH mierzone w pierwszych dniach cyklu miesiączkowego nie przekracza 20 mIU/ml. Jednak ten parametr może się nieznacznie zmieniać w kolejnych cyklach. Z kolei AMH nie jest bardzo niskie, co sugerowałoby, że istnieje szansa na odpowiedź na stymulację lub naturalną owulację. Wszystko zależy od sytuacji klinicznej (czy ma Pani regularne cykle miesiączkowe, owulacje, jak wyglądają jajniki na USG?). Stymulacja zawsze jest prowadzona indywidualnie, w sposób najbardziej odpowiedni do danej sytuacji klinicznej. W sytuacji, w której pacjentka nie odpowiada na stymulację hormonalną, a występują u niej naturalnie cykle owulacyjne, można spróbować pobrać komórkę jajową w cyklu naturalnym lub minimalnie stymulowanym, np. antyestrogenami. W takiej sytuacji szansa na ciążę istnieje, ale jest znacznie niższa niż u młodszych pacjentek z prawidłową rezerwą jajnikową.

Embriolog nOvum

Powinna Pani zasięgnąć informacji na ten temat w ośrodku, w którym wykonywano badanie.

Embriolog nOvum

Jeśli lekarz prowadzący mający wgląd do Pani historii choroby nie stwierdzi żadnych przeciwwskazań, to zabieg kriotransferu może odbyć się już w kolejnym cyklu. Przerwy są wymagane tylko między cyklami stymulowanymi hormonalnie (przyjmuje się, że w takim przypadku należy zachować 3 cykle przerwy pomiędzy kolejnymi zabiegami).

Embriolog nOvum

Należy wziąć pod uwagę nie tylko wielkość, ale także poziom hormonów, jeśli były robione, dzień cyklu, czy były brane jakieś leki stymulujące itd. Zazwyczaj pęcherzyk przedowulacyjny jest nieco mniejszy, ale taka wielkość nie wyklucza obecności prawidłowej komórki jajowej.

Embriolog nOvum

Każde zakażanie jest niekorzystne w ciąży, dlatego należy je leczyć zgodnie z antybiogramem.

Embriolog nOvum

Analogicznie jak w przypadku naturalnego poczęcia, wiek ciąży po kriotransferze można obliczyć, przyjmując za pierwszy dzień cyklu pierwszy dzień ostatniej miesiączki (jeśli kriotransfer był wykonany w cyklu naturalnym; pierwszy dzień ostatniej miesiączki jest zatem pierwszym dniem pierwszego tygodnia ewentualnej ciąży). Termin owulacji (ustalony przed kriotransferem za pomocą monitorowania cyklu testami owulacyjnymi albo aparatem USG) jest teoretycznym terminem zapłodnienia. W przypadku cyklu bezowulacyjnego za hipotetyczny dzień zapłodnienia przyjmuje się pierwszy dzień włączenia preparatu progesteronu. Od tego dnia liczy się realne tygodnie ciąży, do których zwyczajowo dodaje się jeszcze dwa tygodnie, tak jak w przypadku naturalnego poczęcia. W Pani przypadku więc za dzień zapłodnienia przyjąć należy 15 listopada a za dzień, od którego liczy się zwyczajowo tzw. termin kalendarzowy ciąży 1 listopada, czyli 24-01 skończy Pani 12 tydzień ciąży.  

Embriolog nOvum

Zasadniczy wpływ na powodzenie zapłodnienia i rozwój zarodków ma jakość komórek jajowych i plemników, w tym przede wszystkim ich materiał genetyczny. Z Pani opisu wydaje się, że podstawowym problemem może być właśnie czynnik męski, słabe plemniki mogą być skutkiem problemów genetycznych, których nosicielem jest Pani mąż ( dodatkowy chromosom Y) . I to jest powód zahamowania w rozwoju zarodków. Nie jest wykluczone, że wpływ na wolniejszy i słabszy rozwój zarodka mają także inne czynniki choć nie zawsze są one łatwe do rozpoznania. Gdy zahamowanie rozwoju zarodków następuje po 3. dobie w dotychczas dobrze rozwijającym się embrionie, wówczas można podejrzewać, że przyczyna tego stanu rzeczy leży po stronie plemnika; po tym czasie włącza się genom zarodka, a więc na jego rozwój ma także wpływ jakość nasienia. W pewnym stopniu szanse na uzyskanie ciąży zwiększają także inne, zewnętrzne czynniki związane ze sposobem stymulacji jajników, z warunkami hodowli in vitro, między innymi stosowane pożywki (media), zachowanie optymalnych warunków hodowli embrionów (jak najbardziej zbliżonych do warunków panujących w macicy) oraz doświadczenie, wiedza i umiejętności embriologa. Dodatkowymi czynnikami, które mogą mieć wpływ na jakość gamet i zarodków i które należy przeanalizować, są ewentualne szkodliwe warunki życia i/ lub pracy, współistnienie niektórych chorób ogólnoustrojowych, stosowanie używek (palenie papierosów przez któregokolwiek z partnerów znacząco zmniejsza szansę na ciążę!) lub stałe stosowanie niektórych leków, wiek.

Embriolog nOvum

Progesteron suplementujący fazę lutealną i podtrzymujący wczesną ciążę po zabiegu in vitro podaje się zazwyczaj zależnie od indywidualnych wskazań do 8-12 tygodnia ciąży, ale zdarzają się schematy ograniczające podawanie progesteronu tylko do dwóch tygodni po transferze. Decyzję o długości podawania progesteronu powinna Pani podjąć po konsultacji z lekarzem prowadzącym, który wykluczy przeciwwskazania do przyjmowania progesteronu.

Embriolog nOvum

W przygotowaniu do transferu na cyklu sztucznym pacjentka otrzymuje leki, które przygotowują śluzówkę macicy do przyjęcia zarodka, a jednocześnie „wyłączają” własny cykl. Zazwyczaj estrogeny podaje się od początku naturalnego cyklu lub niezależnie od dnia cyklu, po wyciszeniu tzw. analogami hormonów podwzgórzowych. Jednak możliwe są różne także mniej typowe schematy podawania leków w zależności od sytuacji klinicznej. Wydaje się, że taki właśnie nietypowy schemat zastosował u Pani lekarz i to on powinien wyjaśnić podstawę jego działania.

Embriolog nOvum

Tak, nawet pojedynczy blastomer jest w stanie odbudować cały zarodek i dać prawidłowo rozwijającą się ciążę. Mamy w nOvum ciąże i urodzone dzieci z takich zarodków, więc nigdy nie przekreślamy ich szans i umożliwiamy im dalszy rozwój w najbardziej optymalnych dla nich warunkach – w macicy.  

Embriolog nOvum

Ocenia się, że do czterech procedur szansa na ciążę w każdej z nich jest taka sama, a potem spada. Spadek ten jednak nie zależy od obniżenia jakości komórek jajowych, a raczej od obniżającej się z upływem czasu rezerwy jajnikowej, jak również od podstawowej przyczyny niepłodności. Póki jednak są komórki jajowe i plemniki, powstają zarodki i się rozwijają. póty szansa na ciążą istnieje.

Embriolog nOvum

Nie, nie jest to jednoznaczne. Transfer opóźnionego zarodka może dać ciążę zwieńczoną narodzinami zdrowego dziecka. Jednak szansa na to jest mniejsza niż w przypadku zarodka rozwijającego się zgodnie ze swoim wiekiem.

Embriolog nOvum

W czasie stymulacji hormonalnej jajników można współżyć, należy jednak pamiętać, że pod koniec stymulacji może powodować to pewien dyskomfort u kobiety z uwagi na powiększające się w jajniki, a po podaniu zastrzyku wyzwalającego owulację (hCG) może spowodować przedwczesne pęknięcie pęcherzyków.  

Embriolog nOvum

Celem monitorowania cyklu przed kriotransferem jest określenie dnia owulacji i zsynchronizowanie z nim terminu rozmrożenia zarodków. Wspomniana synchronizacja rozwoju zarodków (a więc moment ich rozmrożenia) z przygotowaniem śluzówki jest istotna dla powodzenia kriotransferu.

 Embriolog nOvum

Fragmentacja zarodka to obecność w zarodku pomiędzy blastomerami, czyli komórkami go tworzącymi, małych bezjądrowych fragmentów cytoplazmy. Fragmenty takie powstają  najczęściej przy pierwszych dwóch podziałach zapłodnionej komórki jajowej, a następnie zarodka. Ich obecność jest dość powszechna, a co najciekawsze powstają głównie w zarodkach ludzkich. Nie do końca poznano przyczynę ich powstawania; wiadomo jedynie, że nie ma to nic wspólnego z wiekiem pacjentki. Im wcześniej powstają i im jest ich więcej, tym gorsze jest rokowanie dotyczące dalszego prawidłowego rozwoju zarodka. Jeśli jest ich niewiele (poniżej 20% objętości całego zarodka), nie wpływają negatywnie na rozwój embrionu, szansę na jego zagnieżdżenie w macicy i ciążę. Jeśli jest ich więcej szansa na ciążę spada, ale nie jest wykluczona. Powstające fragmenty uszczuplają wtedy pulę żywych komórek, z których zbudowany jest embrion. Jeśli przylegają ściśle do blastomerów mogą zaburzać ich kompaktację, czyli zlewanie się granic między komórkami w czwartej dobie życia, co jest niezbędnym etapem prawidłowego rozwoju zarodka w drodze do osiągnięcia etapu blastocysty, a co za tym idzie zagnieżdżenia w macicy. Ponieważ nie wiadomo dlaczego powstają, trudno również im zapobiegać. Ich powstawanie jest związane raczej z jakością komórki jajowej, a nie plemnika. Trzeba jednak pamiętać, że przy istnieniu takiej tendencji odsetek prawidłowo rozwijających się zarodków jest mniejszy, to jednak ciąża szansa na ciążę również istnieje i nie jest wykluczona.

Embriolog nOvum

Ocenia się, że na początku ciąży poziom beta hCG powinien wzrosnąć co najmniej o 66% w ciągu 48. godzin, 114% w ciągu 72. godzin i 175% w ciągu 96. godzin. Przyrost w chwili obecnej jest prawidłowy. Należy nadal go monitorować, a następnie gdy osiągnie poziom pow. 1000 mIU/ml monitorować rozwój ciąży przy pomocy badań ultrasonograficznych.

Embriolog nOvum

Pani odpowiedź na stymulację określa się mianem poor response, czyli słabej odpowiedzi i taka sytuacja zazwyczaj się powtarza przy kolejnych stymulacjach hormonalnych. Być może w Pani przypadku 1 pęcherzyk jajnikowy wystarczy i leczenie zakończy się sukcesem. Jeśli nie, można próbować kolejnych podając jeszcze większe dawki gonadotropin. Możliwe, że jeden jajnik zawsze będzie lepiej odpowiadał na stymulację niż drugi. Trudności w stymulacji obniżają szanse na powodzenie leczenia ale go nie wykluczają. Powodzenia!  

Embriolog nOvum

Postępowaniem medycznym u pacjentek cierpiących z powodu zespołu niepękającego pęcherzyka (LUF)  jest próba podania leku wspomagającego pęknięcie niepękającego pęcherzyka, czyli np. preparatu gonadotropiny kosmówkowej (hCG) w formie iniekcji podskórnej lub domięśniowej, ale w tym zespole może nie przynieść to oczekiwanych rezultatów. W przypadku nieskuteczności takiego postępowania, jedynym leczeniem jest zapłodnienie pozaustrojowe.  

Embriolog nOvum

Zespół LUF nie zwiększa ryzyka OHSS ani nie obniża szans na powodzenie kriotransferu.

Embriolog nOvum

To nie wysoki poziom prolaktyny spowodował powstanie mikrogruczolaka przysadki, tylko odwrotnie - mikrogruczolak przysadki spowodował u Pani  podwyższony poziom prolaktyny. Przyjmowane leki na obniżenie prolaktyny ułatwiają zajście w ciążę, a więc powinny być przyjmowane także podczas całej procedury in vitro aż do wyjaśnienia czy jest Pani w ciąży.

Embriolog nOvum

W ciąży rośnie poziom naturalnego estradiolu, gdyż jest on produkowany przez ciałko żółte, a następnie łożysko i wraz z progesteronem (również produkowanym przez ciałko żółte i łożysko) i warunkuje utrzymanie ciąży. W przypadkach wykonywania transferów rozmrożonych zarodków w tzw. cyklach bezowulacyjnych estrogen (i progesteron) podaje się obowiązkowo do ok.10 tygodnia ciąży, aby zapobiec poronieniu.

Embriolog nOvum

Ocenia się, że na początku ciąży poziom beta hCG powinien wzrosnąć co najmniej o 66% w ciągu 48. godzin, 114% w ciągu 72. godzin i 175% w ciągu 96. godzin. Potem przyrost jest wolniejszy i po osiągnięciu poziomu 1000 mIU/ml ważniejsze jest monitorowaniu ciąży w badaniu ultrasonograficznym. W 25 dni po transferze (lub przy beta hCG pow. 1000 mUI/mL) można wykonać pierwsze badanie USG, żeby uwidocznić pęcherzyk płodowy. Następne USG (ok. 10 dni później lub przy beta hCG pow. 10 000 mIU/mL) powinno potwierdzić czynność serca płodu.

Embriolog nOvum

Szacuje się, że w nasieniu około 8% dorosłych mężczyzn dotkniętych zespołem Klinefeltera występują pojedyncze plemniki, jednak zazwyczaj z zaburzeniami ruchliwości i morfologii. Szansa na znalezienie plemników w wyniku biopsji u takich pacjentów wynosi (według Okada et al., 2005) między 16 – 69%.

Embriolog nOvum

W piątej dobie zarodek powinien osiągnąć stadium blastocysty, zarodek sklasyfikowany jako blastocysta 1BB spełnia to kryterium, jest to tzw. wczesna blastocysta; nie było więc uzasadnienia by takiego zarodka nie transferować. W ciągu 1-2 dni powinien osiągnąć stadium 6 i jeśli do tego dojdzie, będzie zdolny do implantacji.

Embriolog nOvum

Jeśli lekarz nie stwierdzi przeciwwskazań, transfer mógłby się odbyć już w następnym cyklu po niepowodzeniu poprzedniej próby.

Embriolog nOvum

Stymulację hormonalną do zapłodnienia metodą in vitro przeprowadza się u pacjentek, u których maksymalne stężenie FSH mierzone w pierwszych dniach cyklu miesiączkowego nie przekracza 20 mIU/ml. Obecnie jednak bardziej miarodajnym markerem odpowiedzi jajników na stymulację jest poziom AMH (hormon antymillerowski, który nie powinien być niższy niż 0,5 ng/ml).

Embriolog nOvum

Duża liczba pęcherzyków uzyskana po stymulacji jajników zwiększa ilość wydzielanego przez ten narząd hormonu – estradiolu, który może mieć niekorzystny wpływ na prawidłowe zagnieżdżenie się w niej zarodka. Dlatego często w takich wypadkach zaleca się zamrożenie wszystkich zarodków i wykonanie transferu w cyklu naturalnym bez stymulacji.

Embriolog nOvum

Sam pęcherzyk ciążowy możliwy jest do zaobserwowania w trakcie badania USG około 22. dni po transferze, zarodek i akcję serca rejestruje się mniej więcej 10 dni później. Czasem może się zdarzyć, że zarodek pojawia się w obrazie USG później niż się tego spodziewano. Może być to wynik pewnych zmienności biologicznych lub technicznych związanych z samą techniką badania.  

Embriolog nOvum

Pierwszym dniem cyklu miesiączkowego jest pierwszy dzień typowego krwawienia (nie plamienia).  

Embriolog nOvum

W przypadku fizjologicznego ułożenia macicy lekko wypełniony pęcherz, odsuwając nieco macicę do tyłu, prostuje kanał i ułatwia wejście cewnika z zarodkami do macicy w trakcie embriotransferu; dodatkowo wypełnienie pęcherza ułatwia uwidocznienie macicy i cewnika z zarodkami, jeśli transfer zarodków jest monitorowany za pomocą aparatu USG. Wypełnienie pęcherza ułatwia technicznie przeprowadzenie transferu, ale nie ma wpływu na sam proces zagnieżdżania zarodka.

Embiolog nOvum

Wszystko zależy od tego jakiej wielkości były pęcherzyki. Jeśli małe (pon. 15 mm), to mimo że mogły być nakłute, może w nich nie być odpowiedniej do pobrania komórki jajowej. Osobą właściwą do analizy sytuacji jest lekarz przeprowadzający stymulację, ponieważ zna on wszystkie szczegóły terapii i może wyjaśnić Pani wątpliwości.

Embriolog nOvum

Normy stężenia beta hCG są różne dla różnych laboratoriów
przeprowadzających analizy (najczęściej za wartości wskazujące na ciążę po
transferze uznaje się wartość powyżej 5 mIU/ml); proszę oznaczyć stężenie hCG
ponownie za 48 godzin i skonsultować wyniki z lekarzem.

Embriolog nOvum