Słownik
Słownik najczęsciej używanych pojęć
- Estrogeny
- Definicja:
grupa hormonów płciowych (estradiol, estron, estriol)o budowie sterydowej (zaliczane do steroidów pochodnych estranu) nazywane ?żeńskimi hormonami, chociaż są niezbędne również dla prawidłowego systemu hormonalnego mężczyzny. płciowe odpowiedzialne za rozwój żeńskich drugorzędnych cech płciowych takich jak piersi, zaokrąglenie bioder czy wzrost włosów łonowych. Razem z progesteronem (następnym żeńskim hormonem płciowym) produkowanym przez jajniki, estrogeny regulują zmiany występujące w czasie każdego cyklu miesięcznego i przygotowują macicę do ciąży.
Produkcja estrogenów jest regulowana przez wydzielany przysadkowo hormon folikulotropowy. Podobnie jak inne hormony steroidowe estrogeny są wytwarzane z cholesterolu ? bezpośrednim substratem do ich syntezy (z użyciem aromatazy) jest androstendion i testosteron. Synteza zachodzi w jajnikach (po ustaniu funkcji wydzielniczej jajników występuje niedobór estrogenów) oraz w nieznacznym stopniu w innych tkankach: łożysku, tkance tłuszczowej, kościach, mózgu. Estron jest również wytwarzany przez adipocyty (komórki tkanki tłuszczowej).
U mężczyzn estrogeny są w niewielkich ilościach produkowane przez jądra i korę nadnerczy.
Działanie:
- kształtowanie się żeńskich narządów płciowych w czasie rozwoju płodowego i po urodzeniu (I-rzędowe cechy płciowe),
- rozwój kobiecych, drugorzędowych cech płciowych.
- popęd płciowy i psychika
- gospodarka lipidowa ? zwiększenie poziomu cholesterolu HDL, a zmniejszanie poziomu cholesterolu LDL
- zapobieganie osteoporozie poprzez wpływ na gospodarkę wapniową
- zwiększanie przyswajania białek oraz syntezy białek endogennych
- zwiększanie krzepliwości krwi
- przyrost i zwiększenie pobudliwości mięśni układu rozrodczego
W trakcie cyklu miesięcznego stężenie estradiolu zmienia się wywołując następujące reakcje:
W fazie folikularnej:
- stymuluje wzrost błony śluzowej macicy
- przygotowuje endometrium na przyjęcie zarodka
- powoduje wydzielanie śluzu szyjkowego macicy
W fazie lutealnej:
- powoduje rozrost endometrium i wspomaga zagnieżdżenie się zarodka
- W trakcie krwawienia ich stężenie wzrasta, co prowadzi do wzrostu krzepliwości krwi i zakończenia krwawienia.
Niedobór estrogenów powszechnie obserwujemy u kobiet po menopauzie(jajniki przestają syntetyzować te hormony), lecz niedobory występują także u młodych kobiet i powodują:
- zaburzenia miesiączkowania
- niepłodność
- zanik (lub ograniczone występowanie) II-rzędowych cech płciowych męska sylwetka
- hirsutyzm
- obniżenie barwy głosu
- zanik III-rzędowych cech płciowych
Nadmiar estrogenów występujący na skutek zbyt wzmożonej ich produkcji, oraz przyjmowania nadmiernych dawek leków zwierających ten hormon, i powoduje:
- zaburzenia miesiączkowania
- zwiększone prawdopodobieństwo wystąpienia zakrzepów i zatorów
- nadmierny przerost błony śluzowej macicy
- obrzęki, nadmierny zastój wody i jonów Na+
- przyrost masy ciała
- powiększenie piersi
- zaburzenia funkcji wątroby, kamica dróg żółciowych, żółtaczka
- migreny
- nudności, wymioty,złe samopoczucie