Badanie nasienia
Podstawowym badaniem diagnostycznym w niepłodności męskiej jest seminogram, czyli ocena koncentracji, ruchliwości, żywotności i budowy morfologicznej plemników oraz ocena płynu nasiennego.
Badanie ogólne nasienia
Jest to podstawowe badanie nasienia umożliwiające ogólną charakterystykę ejakulatu oraz jakość plemników. Pozwala ono lekarzowi ocenić potencjał rozrodczy mężczyzny, funkcje układu rozrodczego oraz wybrać metodę leczenia i ją monitorować. Zakres badania obejmuje ocenę makroskopową: upłynnienie, kolor, objętość, lepkość, pH oraz ocenę mikroskopową: koncentrację, ruchliwość, morfologię. Badanie powinno być wykonane dwukrotnie w odstępie czasu od 1 do 3 miesięcy.
W nOvum istnieje możliwość wyboru metody badania:
- badanie komputerowe nasienia z oceną morfologii plemników (CASA) Badanie wykonywane przy użyciu automatycznego systemu SCA evolution (Sperm Class Analyzer). System ten pozwala przeanalizować większą liczbę plemników, dzięki temu wyniki podstawowych parametrów nasienia są dokładniejsze i powtarzalne.
- badanie manualne nasienia z oceną morfologii plemników
Badanie wykonywane metodą tradycyjną zalecane przede wszystkim przy niskiej koncentracji plemników i do sprawdzenia skuteczności zabiegu wazektomii.
Zalecenia do badania nasienia
Do przeprowadzenia badania nasienia nie jest wymagane skierowanie lekarskie. Przed badaniem należy zachować wstrzemięźliwość seksualną przez 2 do 7. dni (zgodnie z wytycznymi WHO), optymalnie 3-4 dni. Należy unikać używek, stresu i znacznego wysiłku fizycznego. W przypadku, gdy planowany termin badania poprzedza infekcja z wysoką gorączką (38 – 40°C) lub silne zatrucie pokarmowe, należy umówić się ponownie na inny dzień.
W nOvum dysponujemy najnowocześniejszym sprzętem do komputerowej analizy nasienia – System SCA, który przetwarza obraz mikroskopowy, rejestrowany kamerą video, analizuje go szybko i dokładnie, generując obiektywny wynik. System analizuje ponad 500 plemników w ciągu jednej sekundy. Ruchliwość i koncentracja obliczane są w oparciu o kilkanaście obrazów.
Jak należy się przygotować przed pobraniem nasienia do badań
- Należy zachować przerwę 7 dni po leczeniu środkami przeciwdrobnoustrojowymi doustnymi.
- Podczas oddawania nasienia na posiew należy unikać zanieczyszczeń z innych źródeł tj. organizmów ze skóry, z rąk.
- Przed pobraniem próbki nasienia należy najpierw oddać mocz.
- Umyć dokładnie ręce oraz okolice intymne wodą z mydłem – odciągnąć napletek, umyć żołądź prącia wodą z mydłem i wytrzeć jednorazowym ręcznikiem.
- Dokładnie spłukać mydło wodą i osuszyć jednorazowym ręcznikiem.
- Oddać nasienie poprzez masturbację.
- Dostarczyć próbkę nasienia do laboratorium w ciągu godziny od pobrania. Próbka nasienia powinna pozostawać w temperaturze pokojowej.
Co zapewni komputerowa analiza nasienia?
- szybką, dokładną i obiektywną analizę wszystkich parametrów nasienia,
- automatyczną klasyfikację wad budowy,
- możliwość generowania graficznych kolorowych raportów, indywidualnie dla każdego pacjenta.
W Klinice nOvum badanie ogólne nasienia (metodą tradycyjną), badanie komputerowe nasienia i posiew nasienia wykonywane są w laboratorium seminologicznym w dni powszednie w godzinach 8.00 – 18.30. Odbiór wyników badania ogólnego i komputerowego następuje w tym samym dniu od godz. 15.30, ale nie wcześniej niż dwie godziny po badaniu; wynik badania wykonanego w godzinach popołudniowych będzie do odbioru w dniu następnym. Wynik posiewu nasienia wydawany jest najwcześniej po 48h.
Prawidłowy wynik badania
W oparciu o najbardziej aktualne kryteria WHO z 2021 roku prawidłowe wyniki badania ogólnego nasienia wyglądają następująco:
- objętość ejakulatu: ≥ 1,4 mL,
- pH: ≥7,2
- koncentracja plemników: ≥ 16 mln/mL,
- liczba plemników w ejakulacie: ≥ 39 mln,
- odsetek plemników o prawidłowej ruchliwości: ≥ 30% z ruchem postępowym, ≥ 42% całkowitego ruchu,
- morfologia (budowa): ≥ 4% plemników o prawidłowej budowie,
- żywotność: > 54% plemników,
- leukocyty w osadzie nasienia: < 1 mln/mL,
- test aglutynacji (MAR): < 40% plemników.
Badanie nasienia powinno być wykonane co najmniej dwukrotnie. Nawet jeśli wynik badania odbiega od podanych norm, nie można go rozpatrywać w oderwaniu od wyników badania partnerki – jak już podkreślaliśmy niepłodność to choroba pary. Znaczny potencjał rozrodczy partnerki może zrównoważyć pogorszone właściwości nasienia mężczyzny.
Terminy określające stan nasienia (wg definicji WHO z 2021 roku)
- normospermia – prawidłowe nasienie,
- oligozoospermia – obniżona liczba plemników w ejakulacie ≤ 16 mln/mL,
- asthenozoospermia – nieprawidłowa ruchliwość plemników ≤ 42% wszystkich ruchliwych plemników,
- teratozoospermia – nieprawidłowa budowa plemników ≤ 4% prawidłowych form,
- oligoasthenoteratozoospermia – połączenie trzech powyższych zaburzeń,
- cryptozoospermia – brak plemników w preparacie bezpośrednim, lecz stwierdzone po odwirowaniu nasienia,
- azoospermia – brak plemników w ejakulacie,
- aspermia – objętość nasienia <1,4 mL.
Testy
Służy do wykrywania przeciwciał przeciwplemnikowych klasy IgG i IgA w nasieniu. Jeśli przeciwciała są obecne, to znajdują się na powierzchni plemników. Test można wykonać u wszystkich pacjentów lub w przypadku, kiedy podejrzewa się niepłodność o podłożu immunologicznym (słaba ruchliwość plemników, aglutynacja). Obecność przeciwciał może zakłócać funkcje plemników, przenikanie przez śluz szyjki macicy, reakcję akrosomalną. Przeciwciała przeciwplemnikowe należą do dwóch klas IgG i IgA. Przeciwciała IgA rzadko występują bez IgG. Klinicznie większe znaczenie mają przeciwciała klasy IgA ze względu na większe powinowactwo do śluzu szyjkowego macicy. Test ten można wykonywać pod warunkiem, że w nasieniu znajdują się plemniki o ruchu postępowym >1 mln/ ml
Badanie określające integralności chromatyny plemnikowej w jądrze komórkowym plemnika. Chromatyna plemnikowa jest to substancja znajdująca się w jądrze komórkowym plemnika, w skład której wchodzi głównie DNA, czyli substancja umożliwiająca przekazywanie informacji genetycznej. Ocena jakości chromatyny plemnikowej jest istotnym badaniem uzupełniającym do ogólnego badania nasienia, ponieważ jakości genetycznej nie da się ocenić pod mikroskopem w preparacie bezpośrednim.
Przyczyną uszkodzenia chromatyny plemników mogą być mutacje genów, zaburzenia na etapie spermatogenezy, stres oksydacyjny, infekcje w układzie moczowo-płciowym, choroby związane z wysoką temperaturą, nowotwory, zanieczyszczenie środowiska, używki (papierosy, alkohol). Plemniki z uszkodzoną chromatyną zaburzają funkcje plemników, obniżając zdolność do zapłodnienia, zwiększają niepowodzenie w implantacji zarodka, mogą być przyczyną jego nieprawidłowego rozwoju prowadzącego do poronienia.
Warunkiem wykonania testu jest obecność plemników w nasieniu >3mln/ml.
Jest ogólną miarą równowagi oksydo-redukcyjnej (potencjału redox). Stan gdy dochodzi do zakłócenia tej równowagi, czyli przewagi wolnych rodników, a zdolnością ich usuwania z organizmu nazywamy stresem oksydacyjnym. Stres oksydacyjny może prowadzić do toksycznego wpływu na komórki prowadząc min. do utleniania białek, peroksydacji lipidów orz fragmentacji DNA, a co za tym idzie do obniżenia jakości i funkcjonalności plemników.
Metoda polega na elektrochemicznym pomiarze statycznego potencjału utleniania i redukcji w nasieniu za pomocą czujników MiOXSYS. Natomiast wartość skorygowanego potencjału oksydo-redukcyjnego(sORP) uwzględnia koncentrację plemników w badanej próbce nasienia. Warunkiem wykonania testu jest koncentracja plemników >1mln/ml
Badanie określające żywotność plemników na podstawie integralności błony komórkowej plemników. Martwe plemniki z uszkodzoną błoną komórkową mają zdolność wchłaniania pewnych barwników (eozyny). Plemniki żywe pozostają niezabarwione. Wynikiem testu jest % żywych plemników.
Nasi specjaliści
Poznaj nasz zespół doświadczonych specjalistów.
Porozmawiaj z nami
Chętnie odpowiemy na Państwa pytania i wątpliwości. Zapraszamy do kontaktu poprzez formularz lub telefonicznie.