Jak zbadać jakość komórek jajowych i plemników?

Najlepszym testem „jakości” komórek jajowych i plemników jest uzyskanie po ich połączeniu w procesie zapłodnienia zarodków zdolnych do zapoczątkowania ciąży zakończonej narodzinami zdrowego dziecka. Istotne znaczenie dla powodzenia próby zapłodnienia ma fakt czy żaden z przyszłych rodziców nie jest nosicielem wady genetycznej – jeśli nie oznaczano Państwa kariotypów, przed kolejną próbą należałoby poddać się temu badaniu.

Chromatyna plemnikowa to substancja znajdująca się w jądrze komórkowym plemnika, w której skład wchodzi przede wszystkim DNA, czyli materiał genetyczny plemnika w połączeniu z protaminą, zasadowym białkiem, dzięki któremu jądro plemnika zawierające materiał genetyczny może być bardziej skondensowane i mniej narażone na uszkodzenia podczas wędrówki plemnika w drodze do komórki jajowej. Nieprawidłową fragmentację DNA spotyka się u mężczyzn w starszym wieku, przy przegrzewaniu jąder, ekspozycji na czynniki toksyczne, np. palenie papierosów, obecności wolnych rodników w nasieniu itd. Na rynku istnieje wiele testów oceniających stopień uszkodzenia chromatyny plemnikowej i według wielu badaczy bardziej lub mniej dokładnie przewidujących szansę na ciążę naturalną lub po technikach wspomaganego rozrodu. Jednak w ostatniej obowiązującej obecnie Instrukcji Badania Nasienia Światowej Organizacji Zdrowia (WHO manual 2010) badania fragmentacji DNA zostały opisane jako procedury w trakcie badań, a więc nieobowiązujące i trudne do interpretacji. W jednym z numerów amerykańskiego pisma Fertility and Sterility (Samantha Pfeifer, M.D et al, The clinical utility of sperm DNA integrity testing: a guideline, Fertil Steril.2013;99:673–677) zostały przeanalizowane wszystkie prace badawcze, które ukazały się dotychczas na temat badania struktury chromatyny plemnikowej i jej wartości w prognozowaniu męskiej płodności. Autorzy próbowali odpowiedzieć na następujące pytania: Czy badając integrację DNA plemników, można przewidzieć szansę na naturalne zapłodnienie? Czy można przewidzieć szansę na ciążę po inseminacji? Czy można przewidzieć szansę na ciążę po IVF lub ICSI? Na wszystkie trzy pytania autorzy odpowiedzieli tak samo: w świetle dotychczasowych prac nie ma wystarczająco ewidentnych danych, aby rutynowo stosować te testy do przewidywania płodności u mężczyzn. Dalsze badania są potrzebne, aby opracować dokładniejszy test, który będzie dawał jednoznaczną odpowiedź na którekolwiek z zadanych pytań oraz ustalić jasne obowiązujące wszystkich normy. Coraz więcej też słychać głosów naukowców zajmujących się męską niepłodnością, którzy zgodnie twierdzą, że parametrami, na których należy się opierać przewidując ewentualną szansę na ciążę, jest ilość, a przede wszystkim ruchliwość plemników.

W kwestii wyboru metody rozrodu wspomaganego zostały opracowane różne rekomendacje. Według na przykład rekomendacji brytyjskiej organizacji NICE (National Institute for Health and Care Excellence http://guidance.nice.org.uk/CG11) po 2 latach nieskutecznych starań o ciążę w przypadku braku ewidentnych przyczyn niepłodności (niepłodności idiopatycznej) należy myśleć o zabiegu in vitro jako najskuteczniejszej metodzie leczenia w takiej sytuacji.

Embriolog nOvum