Program dawstwa zarodków

Adopcja zarodka jest przeznaczona dla par zmagających się z niepłodnością, które mimo leczenia nie są w stanie uzyskać własnych, prawidłowo rozwijających się zarodków. Często są to pacjenci po wielu nieudanych próbach in vitro lub tacy, u których istnieje wysokie ryzyko poważnej choroby genetycznej u potomstwa. Program dawstwa zarodków w Polsce dostępny jest wyłącznie dla par – zgodnie z prawem samotne kobiety nie mogą korzystać z tej formy leczenia. Oboje partnerzy muszą wyrazić pisemną zgodę na procedurę; w przypadku związku pozamałżeńskiego wymagane jest wcześniejsze uznanie ojcostwa przez partnera w USC (przed rozpoczęciem procedury).

Do adopcji prenatalnej trafiają zarodki powstałe w procedurze in vitro, których biologiczni rodzice (dawcy) świadomie zdecydowali się ich nie wykorzystać dla siebie, przekazując je anonimowo innym parom. W klinice nOvum znajdują się także zarodki mrożone od wielu lat – zgodnie z Ustawą o leczeniu niepłodności zarodki przechowywane dłużej niż 20 lat podlegają przekazaniu do dawstwa, o ile pierwotni dawcy nie zgłosili innej dyspozycji przed upływem tego terminu. Wszystkie proponowane biorcom zarodki są najwyższej jakości pod względem embriologicznym (pochodzą z prawidłowo rozwijających się embrionów). Para biorców otrzymuje istotne informacje medyczne o proponowanym zarodku – np. wyniki badań dawców w kierunku chorób zakaźnych czy genetycznych (jeśli takie wykonano) – i na tej podstawie podejmuje decyzję o przyjęciu danej propozycji.

Decyzja o przyjęciu adoptowanego zarodka bywa trudna pod względem emocjonalnym. Warto jednak wiedzieć, że adopcja prenatalna pozwala doświadczyć rodzicielstwa w sposób bardzo zbliżony do naturalnego. Przyszli rodzice uczestniczą we wszystkich etapach ciąży – mama nosi dziecko pod sercem, odczuwa jego ruchy, rodzi je i może nawet karmić piersią, zaś ojciec towarzyszy jej w tych przeżyciach. Noworodek przychodzi na świat w rodzinie, która będzie go wychowywać, a wszyscy bliscy uczestniczą w radości z narodzin. Jedyną różnicą w porównaniu do tradycyjnego rodzicielstwa jest brak więzów genetycznych z dzieckiem – maluszek dziedziczy materiał genetyczny po dawcy. Pod względem prawnym rodzice adopcyjni mają pełnię praw rodzicielskich od momentu narodzin dziecka, a fakt poczęcia dzięki dawstwu pozostaje ich prywatną sprawą (nie widnieje w żadnych dokumentach typu akt urodzenia).

Nie, długość krioprezerwacji zarodków nie ma istotnego wpływu na szanse powodzenia procedury. Badania i doświadczenie kliniki nOvum pokazują, że nawet zarodki przechowywane przez kilkanaście lat mogą prowadzić do narodzin zdrowych dzieci. Coraz częściej pojawiają się doniesienia o udanych ciążach z zarodków mrożonych ponad 20 lat. W nOvum również urodziły się dzieci z zarodków przechowywanych 15–16 lat, a odsetek ciąż uzyskiwany z zarodków mrożonych 7–15 lat jest porównywalny z tym dla zarodków przechowywanych krócej. Nasze laboratorium embriologiczne dba o najwyższe standardy kriokonserwacji, dzięki czemu zarodki zachowują żywotność niezależnie od czasu przechowywania.

Czas oczekiwania na dopasowanie odpowiedniego zarodka jest najczęściej krótki. Jeśli para pomyślnie przeszła kwalifikację i wykonała wszystkie badania, adopcja zarodka może zostać zrealizowana nawet w najbliższym cyklu – procedurę da się rozpocząć w ciągu kilku tygodni od zgłoszenia do programu. Oczywiście termin transferu zależy od dostępności zarodków o określonych cechach (fenotypie) oraz od tempa dopełnienia formalności przez samych biorców. Zdarza się, że na zarodek trzeba poczekać nieco dłużej (kilka miesięcy), jednak większość par uczestniczących w programie nie czeka długo na swoją szansę.

Nie, formalny związek małżeński nie jest wymagany do udziału w procedurze adopcji zarodka. Program dostępny jest dla każdej pary (małżeństw i związków niemających ślubu), o ile spełnia ona kryteria medyczne. W przypadku par niemających ślubu, wymaga się dostarczenia do kliniki zaświadczenia z urzędu stanu cywilnego o uznaniu ojcostwa przez partnera – dokument ten należy uzyskać przed przystąpieniem do transferu (jest ważny 14 miesięcy). Jeśli chodzi o kwestie prawne: matką dziecka jest zawsze kobieta, która dziecko urodziła, a ojcem – jej partner (mąż lub partner, który uznał ojcostwo przed urodzeniem). Dawcy zarodka nie są wpisywani jako rodzice dziecka i nie mają żadnych praw ani obowiązków wobec niego.

Tak, dawstwo zarodków w Polsce jest całkowicie anonimowe – zarówno dla biorców, jak i dla dawców. Oznacza to, że para adoptująca zarodek nie pozna tożsamości pary dawców, a dawcy nie dowiedzą się, komu przekazano ich zarodek. Klinika nOvum dobiera zarodek na podstawie fenotypu i informacji medycznych, ale wszelkie dane osobowe dawcy pozostają poufne. Pełna dokumentacja medyczna procedury jest przechowywana w klinice przez określony prawem czas i objęta tajemnicą lekarską. Dodatkowo, zgodnie z przepisami, dane dotyczące dawców i biorców są przekazywane do rejestu (RDKRiZ) prowadzonego przez Ministerstwo Zdrowia – dostęp do nich mają wyłącznie upoważnione osoby. W praktyce zatem nikt postronny nie ma dostępu do informacji, że dziecko zostało poczęte z adoptowanego zarodka, jeśli sami Państwo nie postanowią się tym podzielić.

Obowiązujące przepisy gwarantują pełną anonimowość dawstwa także względem dziecka urodzonego z adoptowanego zarodka. Dziecko to w świetle prawa potomstwo pary biorców – nie istnieje możliwość, aby po latach skontaktowało się z parą dawczą czy też by dawcy dowiedzieli się czegokolwiek o dziecku. Po ukończeniu 18. roku życia młoda osoba może jedynie zwrócić się do Ministerstwa Zdrowia o udostępnienie ograniczonych danych z rejestru dawców – ma prawo poznać np. rok i miejsce urodzenia swoich dawczyń/dawców oraz informacje o ich stanie zdrowia. Nie uzyskuje jednak żadnych danych osobowych ani kontaktowych. Również dawcy nie mają prawa poszukiwać dziecka ani nawiązywać z nim kontaktu – zrzekają się wszelkich praw i informacji w momencie przekazania zarodków do adopcji. Adopcja prenatalna jest zatem procesem anonimowym i ostatecznym, zapewniającym prywatność obu stronom.

Tak, istnieje taka możliwość. Jeżeli w puli dostępnych do adopcji znajduje się więcej zarodków pochodzących od tej samej pary dawców, biorcy mogą zarezerwować wszystkie te zarodki dla siebie (np. z myślą o przyszłym rodzeństwie genetycznym dla pierwszego dziecka). Wymaga to podpisania umowy rezerwacyjnej z kliniką nOvum na wybrany okres – 1, 2 lub 3 lata. Przez ten czas Pacjenci ponoszą koszty przechowywania zarezerwowanych zarodków (analogiczne do opłat ponoszonych przez dawców). Dzięki rezerwacji para ma pewność, że biologicznie spokrewnione zarodki nie trafią do innych biorców – będą czekać na nią, gdy zdecyduje się na kolejne dziecko.

Oczywiście. Klinika nOvum przyjmuje do programu adopcji zarodków także pary, które dotychczas nie leczyły się u nas. W takiej sytuacji należy umówić się na wizytę wstępną (kwalifikacyjną) u naszego specjalisty leczenia niepłodności. Podczas tej konsultacji lekarz przeprowadzi wywiad medyczny, zapozna się z dokumentacją Waszego dotychczasowego leczenia i zleci wymagane badania (opisane powyżej). Jeśli spełniacie kryteria, zostaniecie zakwalifikowani do programu dawstwa zarodków na takich samych zasadach, jak pozostali Pacjenci. Wymagana jest też jednorazowa konsultacja u psychologa nOvum oraz podpisanie kompletu dokumentów przed rozpoczęciem procedury. Po dopełnieniu tych formalności biorczyni jest przygotowywana do transferu zarodka analogicznie jak przed zwykłym kriotransferem (transferem mrożonego zarodka).